دسته بندی محصولات
اخبار و مقالات

بازیافت ضایعات آهن چه مزایا و چه خطراتی دارد؟

بازیافت ضایعات آهن چه مزایا و چه خطراتی دارد؟
بازیافت ضایعات آهن چه مزایا و چه خطراتی دارد؟
آهن استیل یکتا
  • تعداد بازدید : ۲۴۴۱
  • تاریخ انتشار‌ : ۰۵ مرداد ۱۴۰۰
  • نوشته شده توسط : تیم آهن یکتا

ضایعات و زائدات آهن

مصالح تولیدی معیوب یا غیرقابل استفاده ای که قابلیت بازیافت دارند را ضایعات گویند. در مورد مصالح ساختمانی، آهن یا فولاد جزء مصالح بازیافت پذیر می باشند که ضایعات آهن یا آهن قراضه نامیده می شود.
به عبارت دیگر آهن زباله یا هر محصولی که حاوی آهن بوده و قابل بازیافت باشد، به عنوان ضایعات شناخته می شود.
ضایعات در صنایعی چون خودروسازی، صنایع ساختمانی و صنعت ساخت و ساز به صورت انبوه تولید می شود.
ضایعات به خصوص ضایعات آهن به علت اینکه از لحاظ اقتصادی قابل برگشت به چرخه تولید بوده و صرفه ی اقتصادی دارد، از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد.
علاوه بر ارزش اقتصادی بازیافت آهن آلات، حفظ سلامت محیط زیست دیگر نکته حائز اهمیت در این فرآیند می باشد.

آیا ضایعات آهن با زائدات آن متفاوت می باشد؟

در جواب این سوال باید بگوییم؛ بله.
ضایعات آهن در واقع در طول فرآیند تولید محصول به علت وجود نقص و اشکال نسبت به طرح اصلی محصول کنار گذاشته می شود. این مواد قابل بازیافت و تبدیل دوباره به محصول می باشد. ولی زائدات به دورریز و مواد ریز حاصل از برش آهن یا همان براده های آهن اطلاق می شود که قابل استفاده مجدد نمی باشد.
هم چنین ضایعات آهن، گاها به دلیل کمبود دانش و منابع داخل زباله ها ریخته شده و جزء زائدات در نظر گرفته می شود

ضایعات

برخی مواقع خروجی یک محصول از واحدهای تولیدی، با استاندارد در نظر گرفته شده برای آن محصول مطابقت ندارد، همین امر سبب می‌گردد تا آن محصول از فرآیند مد نظر کنار گذاشته شود و به قیمت قراضه به فروش برسد. حال این نوع را می‌توان به عنوان مواد اولیه‌ تولید همین محصول در نظر گرفت یا می‌توان آن‌ها را دور ریخت. ما در این مطلب به بررسی قراضه فلزی آهن می‌پردازیم.

بازیافت ضایعات آهنی

به عملیات آماده‌سازی پسماندهای آهنی برای استفاده مجدد بازیافت می‌گویند. نام دیگر ضایعات، قراضه است. بازیافت سبب می‌شود تا از سرمایه‌های ملی حداکثر استفاده را داشته باشیم، در مصرف انرژی و مواد خام صرفه‌جویی کنیم، همچنین کاهش گازهای گلخانه‌ای را به همراه دارد.
بیشترین حجم تولیدی فلزات به فولاد اختصاص پیدا کرده است. صنایع مختلفی مانند خودروسازی، تجهیزات، ماشین‌آلات و سازه‌ها معمولا از فولاد استفاده می‌کنند. یکی از مواد اولیه تولید محصولات فولادی قراضه‌های آهنی به شمار می‌آید.
در قرن ۱۲، میزان تولید محصولات فولادی و آهنی افزایش یافت، با افزایش تولیدات آهنی میزان قراضه‌ تولیدی نیز به طور مستقیم افزایش یافت.
در این شرایط حاکم نیاز به صنعت فرآوری قراضه کاملا احساس شد و کم کم این صنعت به طور کامل شکل گرفت. طبقه‌بندی قراضه با توجه به میزان عیار آهن به کار رفته در قراضه سنجیده می‌شود..

بررسی انواع قراضه از لحاظ زمان تولید

قراضه هایی که از مواد اولیه فولاد و یا از مواد اولیه آهن حاصل می شوند به 2 دسته تقسیم بندی می شوند.

قراضه داخلی

این قراضه عموما در زمانی که محصول استاندارد کیفی نهایی را نداشته باشد تولید می شود و جمعا فرآیند فولاد سازی مانند ساخت محصولات فولادی و ساخت شمش این نوع از قراضه  تولید شده و برای پروسه بازیافت آماده می شود.

قراضه خارجی

قراضه خارجی به قراضه هایی گفته می شود که در واقع خارج از مرحله تولید ایجاد می شوند که خود به دو گروه قدیمی و جدید تقسیم بندی می شوند. قراضه صنعتی جدید که این قراضه به وسیله تولید کنندگان نهایی فولاد ایجاد میگردند.
قراضه ی ذکر شده دارای کیفیت مشخصی بوده و عموما حاصل فاز نورد و شامل مفتول ها، برش های های تولید شده، صفحه های زائد که به وسیله واحد صنعتی تولید می شوند. در قراضه صنعتی جدید کیفیت محصولات حفظ می شوند. اما در قراضه های صنعتی قدیمی به محصول های فولادی گویند که عمر مفید که دارا هستند تمام شده باشد برای مثال اجزای ساختمانی، قراضه خودرو، قراضه وسایل خانگی، پل ها و… جزئی از قراضه های صنعتی قدیمی محسوب می شوند.

درجه بندی ضایعات در بازار

در درجه بندی ضایعات هر شرکتی بر اساس استانداردهای خود از تعریف های خاص خود استفاده می کنند اما به صورت کلی به شرح زیر می باشد:

روغنی

مشخصه آن ها ضخامت کم تر از یک میلی متر بوده و ورق های جدید می باشند.

سوپر ویژه

آهن آلات مانند: نبشی، ناودانی، خرده میلگرد، ورق روغنی زنگ خورده و… هستند.

ویژه

محصولاتی که در ساختمان استفاده می شوند برای مثال: ابعاد بزرگ خرده های میلگرد، قوطی، پروفیل، تیرآهن، محصولاتی که در درب و پنجره به کار می روند و دارای ضخامت هایی کمتر از 50 سانتی متر باشند، همچنین نبشی و ناودانی را فرا می گیرد.

درجه یک

برای مثال بدنه موتو سیکلت، مفتول های به شکل کلاف، سیم، بدنه کشتی، آبگرمکن، شوفاژ و همچنین ورق ترانس و به علاوه آرمیچر فاقد فلز آلومینیوم می باشد.

درجه دو

بشکه، کمد، بدنه خودرو، اگزوز خودرو و همچنین بدنه بزرگ، توری مرغ و.. در دسته ضایعات درجه دوم قرار می گیرند.

درجه سه

اگزوز، فیلتر نسوخته، آهن بی کیفیت مانند حلبی و… در دسته ضایعات درجه 3 قرار می گیرند.

گالوانیزه

این دسته شامل، کانال کولر، لوله آب و همچنین بسیاری دیگر از محصولات که دارای روکش گالوانیزه هستند می شود.

آلیاژی

شامل فنرهای بریده شده و همچنین چرخ دنده هایی که دارای عناصر آلیاژی هستند مثل کروم و همچنین منگنز که برای بالا بردن درجه حرارت و همچنین افزایش سختی می شود و خاصیت انعطاف پذیری آن را کم می کند.

بار ممنوع

شامل ابزار آلات و ادوات جنگی و همچنین قلم جوش و… هستند.

ضایعات سوپر ویژه و ویژه

اداره و موسسات استاندارد صنعتی ایران دسته بندی با این عنوان نداشته و عنوان سوپر ویژه در دسته بندی ها و تقسیم بندی های آن وجود ندارد، در واقع کسانی که در صنف ضایعات فعالیت دارند نسبت به کیفیت ضایعات آن ها را با این عناوین نام گذاری می کنند و با توجه به این موضوع قیمت های متغیری را نیز برای آن ها متصور هستند، این موضوع باعث شده که ضایعات آهن با دسته بندی سوپر ویژه و همچنین ضایعات با دسته بندی ویژه نام گذاری شوند.

ضایعات درجه یک

همانطور که در بالا نیز اشاره شد اداره و موسسات استاندارد صنعتی ایران دارای دسته بندی ها و استاندارد هایی است که بر اساس آن بین ضایعات تفکیک ایجاد می شود که خواص ترکیبات شیمیایی این ضایعات و استاندارد های آن بدین شرح می باشد:

جدول ترکیبات شیمیایی قراضه و ضایعات درجه یک

نام عنصر

مقدار عنصر بر حسب درصد

فسفر

0.05>

گوگرد

0.05>

قلع، سرب و روی

0.03>

کروم، نیکل، مس، مولیبدن

0.25>

آهن

97>

ضایعات درجه دو

بر اساس استاندارد مناسب و تحقیق صنعتی این نوع قراضه و ضایعات به لحاظ ترکیبات دارای ویژگی های زیر می باشند :

جدول ترکیبات شیمیایی قراضه و ضایعات درجه دو

نام عنصر

مقدار عنصر بر حسب درصد

فسفر

0.06>

گوگرد

0.06>

قلع، سرب و روی

0.03>

کروم، نیکل، مس، مولیبدن

0.45>

آهن

94>

ورق، تسمه، تختال، شمشال، قطعات صفحه ضخیم، ضایعات هر یک از مقاطع نوردی، ضایعات لقمه ای، قطعات پروفیل، قطعات لوله و… می توانند در هر دو دسته درجه یک و همچنین درجه دوم قرار بگیرند و تقسیم بندی شوند..

ضایعات درجه سوم

ضایعات درجه سوم یا همان ضایعات درجه سه از استاندارد های اداره تحقیقات صنعتی ایران پیروی می کند که دارای ویژگی های خاص خود هستند که به شرح زیر می باشد از ضایعات در جه سوم می توان به پروفیل های کهنه، اوراق و ضایعات وسائل نقلیه، مقاطع فولادی مورد استفاده در ساختمان، ماشین آلات و همچنین ماشین آلات صنعتی، نبشی، ناودانی، سپری، تیرآهن، ورق، لوله و… اشاره نمود.

جدول ترکیبات شیمیایی قراضه و ضایعات درجه سه

نام عنصر

مقدار عنصر بر حسب درصد

فسفر

0.06>

گوگرد

0.06>

قلع، سرب و روی

0.03>

کروم، نیکل، مس، مولیبدن

0.60>

آهن

92>

ضایعات آهن گالوانیزه

همانطور که می دانید اگر آهنی را با فلز روی بپوشانیم به اصطلاح به آن آهن گالوانیزه می گویند که باعث می شود آن را در برابر خوردگی و زدگی مقاوم سازد، با گذشت زمان طولانی این مقطع خاصیت خود را از دست داده و یا توسط عوامل مختلف دچار شکستگی می شود و یا در هنگام تولید به محصول مد نظر تبدیل نشود و.. عوامل دیگر از این دست که آن را به عنوان ضایعات آهن گالوانیزه می فروشند.

خطرات موجود در فرآیند بازیافت ضایعات آهن

ضایعات آهنی به دلایل مختلف می تواند خطرناک باشد. یکی از این دلایل وجود فلزات با خواص رادیواکتیو می باشد که موجب آسیب های زیست محیطی و صدمه به جان انسان ها می شود. هم چنین برخی مواد سمی مانند آزبست، بریلیوم، کادمیوم و جیوه موجود در فلزات برای افراد و محیط پیرامون بسیار خطرناک می باشد.
یکی دیگر از این خطرات حوادث فیزیکی می باشد که به دلیل وجود اشیای سنگین و برنده ی فلزی می تواند حادثه ساز باشد. بنابراین در انبارهای ضایعات خطرات جانی برای کارکنان در آن جا وجود دارد.

مزایای بازیافت ضایعات آهن

طبق تحقیقات انجام شده توسط آژانس حفاظت محیط زیست ایالت متحده آمریکا، استفاده از آهن بازیافتی به جای آهن خام می تواند بر حفظ سلامت محیط زیست بسیار اثرگذار باشد. آمار نشان داده شده در زیر گواهی بر این ادعاست.

  • 70 درصد صرفه جویی در انرژی
  • 90 درصد صرفه جویی در استفاده از مواد خام
  • 86 درصد آلودگی کمتر هوا
  • 40 درصد صرفه جویی در منابع آب
  • 76 درصد کاهش آلودگی منابع آب
  • 97 درصد صرفه جویی در منابع
  • 1115 کیلوگرم صرفه جویی در مصرف آهن در هر تن فولاد
  • 625 کیلوگرم صرفه جویی در زغال سنگ در هر تن فولاد
  • حفظ 53 کیلوگرم سنگ آهک در هر تن فولاد

با بازیافت ضایعات آهنی، می توان از تولید مجدد آن ها که نیاز به استخراج از معادن طبیعی دارد، جلوگیری کرد. بنابراین از لحاظ اقتصادی بسیار مقرون به صرفه می باشد. به همین دلیل است که اکنون در بازارهای بزرگ جهانی قیمت ضایعات آهن اهمیت ویژه ای پیدا کرده است.
در کشور ما هم به علت اینکه بازیافتی ها از گوشه و کنار شهر اقدام به جمع آوری ضایعات کرده و در انبارها نقدا به فروش می رسانند، به کاری مناسب برای گذران زندگی این افراد بدل شده است. هم چنین در وضعیت کنونی کشور که با مشکلات اقتصادی دست به گریبان است، صرفه جویی اقتصادی بالایی دارد.
از دیگر مزایای بازیافت ضایعات آهن تولید ابزارآلات جدید و باکیفیت می باشد. به خاطر اینکه فلزات حتی بعد از چندبار بازیافت خواص فیزیکی خود را از دست نمی دهند.
بازیافت ضایعات هم چنین انرژی بیشتری تولید کرده و از انتشار دی اکسید کربن جلوگیری می کند. در نتیجه باعث حفظ محیط زیست می شود.

نتیجه گیری

در دنیای مدرن و اقتصادی امروز سعی و تلاش افراد و جوامع مختلف استفاده ی مجدد از محصولات است. چرا که استفاده از مواد یکبار مصرف یا تجدیدناپذیر برای محیط زیست مضر بوده همچنین صرفه ی اقتصادی ندارد. بنابراین در بیشتر صنایع به خصوص صنایع فلزی این امر بسیار حائز اهمیت می باشد. دلیل آن هم این است که فلز ذاتا ماده ای تجدیدپذیر و قابل بازیافت می باشد.
 فرآیند جمع آوری و بازیافت ضایعات به خصوص ضایعات آهنی نیز ساده بوده و مزایای زیادی دارد. به علت وجود این مزایا شرکت ها و افراد زیادی در این زمینه فعال هستند. هم چنین برای خرید و فروش این ضایعات نیاز است که با قیمت لحظه ای آن در بازار و وب سایت ها آگاه بود.

 

جستجو مطالب و خبر ها