لوله مانیسمان چیست؟ کاربرد، ویژگی و انواع آن | آهن یکتا تیرماه ۱۴۰۳

معرفی لوله مانیسمان و کاربردهای آن

لوله‌ها از جمله تجهیزات پرکاربرد در صنایع مختلف هستند و برای انتقال سیالات، ساخت مخازن تحت فشار، کاربردهای نظامی و موارد دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند.

لوله‌ها را به طور کلی به دو دسته "پایپ" و "تیوب" تقسیم می‌کنند. پایپ‌ها وظیفه‌ی انتقال سیال در مسافت‌های دور را بر عهده دارند، در حالی که تیوب‌ها برای گردش سیال درون یک سیستم یا دستگاه استفاده می‌شوند.

لوله‌ها را می‌توان از نظر جنس، کاربرد و فرآیند ساخت دسته‌بندی کرد.

از نظر جنس:

• فلزی: فولادی، چدنی، مسی، آلومینیومی، مانیسمان، سربی
• غیرفلزی: پلیمری، شیشه‌ای، بتنی، سفالی

از نظر کاربرد:

• انتقال آب: لوله‌های چدنی، پلی اتیلن، PVC
• انتقال فاضلاب: لوله‌های چدنی، پلی اتیلن، PVC
• انتقال گاز: لوله‌های فولادی، پلی اتیلن
• صنایع نفت و گاز: لوله‌های فولادی، مانیسمان
• مخازن تحت فشار: لوله‌های فولادی، مانیسمان
• کاربردهای گرمایشی و تهویه‌ای: لوله‌های مسی، پلی پروپیلن
• لوله‌های ساختمانی: لوله‌های PVC، پلی اتیلن

از نظر فرآیند ساخت:

• اکستروژن: لوله‌های پلیمری
• قالب‌گیری: لوله‌های سفالی، بتنی
• قالب‌گیری شیشه مذاب: لوله‌های شیشه‌ای
• اکستروژن: لوله‌های فلزی

در ادامه به طور مفصل‌تر به لوله‌های مانیسمان، نحوه‌ی تعیین قیمت و کاربردهای آن می‌پردازیم. همچنین می‌توانید برای اطلاع از قیمت انواع لوله  به وبسایت آهن یکتا مراجعه کنید.

 

لوله‌های فلزی: درزدار یا مانیسمان؟

لوله‌های فلزی در دو نوع کلی تولید می‌شوند:

• لوله‌های درزدار:  این لوله‌ها با استفاده از جوشکاری، چه به صورت مستقیم و چه مارپیچ، شکل می‌گیرند.
• لوله‌های بدون درز یا مانیسمان : همانطور که از نامشان پیداست، این لوله‌ها بدون هیچگونه درزی ساخته می‌شوند.

تفاوت اصلی این دو نوع لوله در نحوه‌ی ساخت آنهاست . اهل فن می‌دانند که حتی اگر فرآیند جوشکاری در لوله‌های درزدار با دقت کامل انجام شود و جوش‌ها بسیار مستحکم باشند، باز هم احتمال بروز مشکلاتی مانند ترک خوردن یا آسیب به لوله از ناحیه جوش‌ها وجود دارد . به همین دلیل، یک لوله درزدار، حتی در بهترین حالت ممکن، به اندازه‌ی یک لوله بدون درز، استحکام و قدرت نخواهد داشت.

در ادامه به بررسی مزایا و معایب هر دو نوع لوله می‌پردازیم:

مزایای لوله‌های درزدار:

• قیمت ارزان‌تر : به دلیل فرآیند تولید ساده‌تر، لوله‌های درزدار معمولاً قیمت پایین‌تری نسبت به لوله‌های مانیسمان دارند.
• موجود بودن در سایزهای مختلف : لوله‌های درزدار در طیف وسیع‌تری از سایزها به نسبت لوله‌های مانیسمان در دسترس هستند.

معایب لوله‌های درزدار:

• استحکام و قدرت پایین‌تر:  همانطور که گفته شد، به دلیل وجود درز جوش، این لوله‌ها در برابر فشار و ضربه ضعیف‌تر هستند و احتمال نشتی و ترک خوردن آنها بیشتر است.
• محدودیت در کاربرد : به دلیل استحکام پایین‌تر، استفاده از این لوله‌ها در برخی از کاربردها، مانند انتقال سیالات با فشار بالا یا در محیط‌های خورنده، مجاز نیست.

مزایای لوله‌های مانیسمان:

• استحکام و قدرت بالا : به دلیل عدم وجود درز جوش، این لوله‌ها در برابر فشار، ضربه و خوردگی بسیار مقاوم‌تر هستند.
• طول عمر بیشتر:  به دلیل استحکام بالا، لوله‌های مانیسمان طول عمر بیشتری نسبت به لوله‌های درزدار دارند.
• ایمنی بالا:  احتمال نشتی و ترک خوردن در این لوله‌ها بسیار کمتر است، به همین دلیل برای انتقال سیالات خطرناک مانند گاز و مواد شیمیایی ایده‌آل هستند.

معایب لوله‌های مانیسمان:

• قیمت بالا : به دلیل فرآیند تولید پیچیده‌تر، لوله‌های مانیسمان معمولاً قیمت گران‌تری نسبت به لوله‌های درزدار دارند.
• محدودیت در سایز : لوله‌های مانیسمان در سایزهای محدودتری به نسبت لوله‌های درزدار در دسترس هستند.

در نهایت، انتخاب بین لوله درزدار و مانیسمان به نیاز و شرایط شما بستگی دارد.

• اگر به دنبال یک لوله‌ی ارزان‌قیمت هستید که برای مصارف کم‌فشار و غیرحساس استفاده می‌شود، لوله‌های درزدار می‌توانند انتخاب مناسبی باشند.
• اما اگر به دنبال یک لوله‌ی با استحکام بالا، طول عمر طولانی و ایمنی بالا هستید که برای انتقال سیالات حساس یا در محیط‌های خورنده استفاده می‌شود، لوله‌های مانیسمان بهترین گزینه هستند.

 

لوله‌های مانیسمان دقیقا چی هستن؟

لوله‌های مانیسمان یه نوع لوله فلزی هستن که برای مصارف مختلفی توی صنعت استفاده میشن. یه ویژگی مهم این لوله‌ها اینه که درز ندارن، یعنی یه تیکه فلز هستن که به صورت یه لوله خم شده.

کیفیت این لوله‌ها چطور تأیید میشه؟

کیفیت لوله‌های مانیسمان با استانداردها و گواهی‌های مختلفی تأیید میشه. این استانداردها مشخص می‌کنن که لوله باید چه ویژگی‌هایی داشته باشه، مثلا قطر، ضخامت و طولش چقدر باید باشه.

مهمترین استانداردها برای لوله‌های مانیسمان:

• لوله‌های فولادی: ASME B36.10
• لوله‌های استیلی: ASME B36.19

نکته مهم: کارخانه‌هایی که لوله‌های مانیسمان تولید می‌کنن، موظفن که لوله‌ها رو طبق این استانداردها بسازن وگرنه لوله‌ها معتبر نیستن.

چطور از کیفیت لوله‌های مانیسمان مطمئن بشیم؟

علاوه بر استانداردها، گواهی‌ها هم یه راه خوب برای اطمینان از کیفیت لوله‌های مانیسمان هستن. این گواهی‌ها رو سازمان‌های معتبری صادر می‌کنن و تأیید می‌کنن که لوله‌ها طبق استانداردها ساخته شده‌ن.

در آخر:

موقع خرید لوله‌های مانیسمان حتما به علامت استاندارد و گواهی لوله‌ها دقت کنید تا از کیفیت اونها مطمئن بشید.

 

همه چیز درباره رده‌بندی لوله‌های مانیسمان

لوله‌های مانیسمان، اون لوله‌های فلزی بدون درزی هستن که توی صنعت کاربردهای زیادی دارن . یه ویژگی مهم این لوله‌ها اینه که ضخامت‌های مختلفی دارن و به همین خاطر، توی دسته‌های مختلفی هم رده‌بندی میشن.

روش‌های رده‌بندی لوله‌های مانیسمان:

• روش اول : طبق یه استاندارد به اسم  ANSI B36 APL5L، لوله‌ها بر اساس ضخامتشون رده‌بندی میشن.  هر چی لوله ضخیم تر باشه، توی رده‌ی بالاتری قرار میگیره.
• روش دوم : یه روش دیگه برای رده‌بندی لوله‌ها، استفاده از یه فرمول خاصه که توی استاندارد ANSI  تعریف شده . با استفاده از این فرمول، لوله‌های فولادی بدون درز به هشت دسته تقسیم میشن.
• روش سوم:  یه روش ساده تر برای رده‌بندی لوله‌ها، بر اساس وزنشونه.  توی این روش، لوله‌ها به سه گروه استاندارد، سنگین و فوق سنگین تقسیم میشن.

نکات تکمیلی:

• لوله‌های مانیسمان معمولاً به صورت شاخه‌های 6 یا 12 متری تولید و عرضه میشن.
• قطر این لوله‌ها بین 1.2 تا 36 میلی‌متر متغیره.
• وزن لوله‌ها هم به طول، قطر و ضخامتشون بستگی داره.

حالا دیگه می‌دونید که لوله‌های مانیسمان چطور رده‌بندی میشن و چه جور تنوعی دارن.

 

حالا می‌خوایم یه سری از لوله‌های مانیسمان رایج رو بهتون معرفی کنیم:

1. رده 20:

• ضخامت: 2 تا 6 میلی‌متر
• سایز : 1 تا 12 اینچ
• وزن : تا 300 کیلوگرم (متغیره)
• کاربرد : مصارف با فشار و تنش کم، مثل لوله‌کشی ساختمان‌ها

2. رده 40:

• ضخامت : 2 تا 10 میلی‌متر
• سایز:  1 تا 12 اینچ
• وزن:  تا 500 کیلوگرم (متغیره)
• کاربرد:  مصارف با فشار و تنش متوسط، مثل سیستم‌های آبرسانی

3. رده 60:

• ضخامت:  متغیر
• سایز : 8 تا 24 اینچ
• وزن : متغیر (بستگی به قطر و ضخامت داره)
• کاربرد : تقاضای کمتری داره، بیشتر توی صنایع خاص مثل نفت و گاز استفاده می‌شه

4. رده 80:

• ضخامت:   3 تا 9 میلی‌متر
• سایز : خیلی متنوعه
• وزن   : 9 تا 150 کیلوگرم
• کاربرد : مصارف با فشار و تنش بالا، مثل خطوط انتقال سیالات

5. رده 120:

• ضخامت : خیلی زیاده
• سایز : تنوع بالایی داره
• وزن : تا 700 کیلوگرم
• کاربرد:  مصارف با فشار و تنش خیلی بالا، مثل صنایع پتروشیمی

6. رده 160:

• ضخامت:  خیلی زیاده
• سایز:  تنوع بالایی داره
• وزن : خیلی زیاده (بیشترین وزن بین رده‌ها)
• کاربرد:  مصارف خاص توی صنایع سنگین، مثل صنایع هسته‌ای

نکته مهم: هر چی رده لوله بالاتر باشه، ضخامت و وزنش هم بیشتر می‌شه.

 

راز و رمز تولید لوله‌های مانیسمان: سفری به دنیای اکستروژن

سفر به دنیای اکستروژن:

تولید لوله‌های مانیسمان یه فرآیند جالبه به اسم اکستروژن داره . توی این روش، یه تیکه فلز داغ (معمولاً فولاد) رو از یه قالب عبور می‌دن و با فشار زیاد، اون رو به شکل یه لوله درمیارن.

مراحل اکستروژن:

 

گام اول: آماده‌سازی مواد اولیه برای ساخت لوله‌های مانیسمان

برخلاف لوله‌های درزدار که از ورق‌های فولادی ساخته می‌شوند، لوله‌های مانیسمان از دو ماده اولیه خاص استفاده می‌کنند:

1. شمش فولادی : یه تیکه فولاد فشرده که به عنوان ماده اصلی لوله به کار می‌ره.
2. مقاطع چهارگوش فولادی: یه نوع دیگه از فولاد که در برخی موارد به جای شمش استفاده می‌شه.

در اولین مرحله از تولید لوله‌های مانیسمان، شمش یا مقاطع چهارگوش باید وارد کارخانه بشن.

نکات مهم در این مرحله:

• انتخاب مواد اولیه:  انتخاب شمش یا مقاطع چهارگوش با کیفیت بالا، نقش مهمی در استحکام و طول عمر لوله‌های مانیسمان داره.
• تعیین مشخصات لوله : تولیدکننده باید قبل از شروع تولید، در مورد ضخامت، سایز و ابعاد لوله تصمیم‌گیری کنه . این کار با انتخاب استاندارد مورد نظر انجام می‌شه.

 

گام دوم: شمش‌ها به تنور می‌روند و شکل می‌گیرند!

حالا که شمش‌ها وارد خط تولید شدن، وقتشه که حسابی داغ بشن و شکل نهایی خودشون رو پیدا کنن.

مراحل این مرحله:

1. برش : شمش‌ها به اندازه‌های مورد نیاز برای تولید لوله‌های مانیسمان برش داده می‌شن.
2. گرمادهی: شمش‌های بریده شده به داخل کوره‌های قوسی می‌رن و حسابی داغ می‌شن . دمای کوره باید به اندازه‌ای باشه که شمش‌ها نرم و شکل‌پذیر بشن.

سُنبه‌کاری چرخشی:

بعد از گرم شدن شمش‌ها، یه فرآیند جالب به اسم سُنبه‌کاری چرخشی انجام می‌شه.  توی این روش، یه سنبه چرخشی داخل شمش داغ فرو می‌ره و با فشار زیاد، اون رو به شکل یه لوله درمیاره.

حالا دیگه شمش‌ها تقریباً تبدیل به لوله شدن و به مرحله نهایی تولید نزدیک شدن.

نکات مهم:

• دقت برش:  برش دقیق شمش‌ها، نقش مهمی در ضخامت و ابعاد نهایی لوله‌های مانیسمان داره.
• گرمادهی یکنواخت:  گرم شدن یکنواخت شمش‌ها، از ایجاد ترک و ناهمواری در لوله‌های نهایی جلوگیری می‌کنه.
• سرعت سُنبه‌کاری : سرعت چرخش سنبه و فشار اعمال شده به شمش، باید به دقت تنظیم بشه تا لوله‌ها با ضخامت و کیفیت مطلوب تولید بشن.

گام سوم: صافکاری و آماده‌سازی برای تحویل

حالا که شمش‌ها با سنبه‌کاری حسابی شکل لوله به خودشون گرفتن، وقتشه یه سری کارهای نهایی انجام بشه تا لوله‌ها آماده تحویل به مشتری بشن.

مراحل این مرحله:

1. تاب‌گیری : توی این مرحله، هر گونه تاب و خمیدگی احتمالی در لوله‌ها اصلاح می‌شه تا صاف و یکدست بشن.
2. تنظیم سر و ته : لبه‌های تیز و برنده سر و ته لوله‌ها صاف و گرد می‌شه تا برای حمل و نقل و اتصال به سایر لوله‌ها مشکلی ایجاد نشه.
3. برش به سایز: در این مرحله، اگر مشتری درخواست برش لوله به سایز و ابعاد خاصی رو داشته باشه، این کار انجام می‌شه.

نکات مهم:

• دقت تاب‌گیری:  تاب‌گیری دقیق لوله‌ها، از لرزش و نشت سیالات در سیستم‌های لوله‌کشی جلوگیری می‌کنه.
• کیفیت تنظیم سر و ته : تنظیم اصولی سر و ته لوله‌ها، اتصال و آب‌بندی اون‌ها رو توی سیستم‌های لوله‌کشی آسان‌تر می‌کنه.
• کنترل ابعاد : برش دقیق لوله‌ها به سایز و ابعاد مورد نظر، از هدر رفتن مواد و صرفه‌جویی در هزینه‌ها جلوگیری می‌کنه.

 

گام نهایی: یه خداحافظی با شکوه و سفری به دنیای روش‌های تولید!

حالا که لوله‌های مانیسمان مراحل مختلف تولید رو پشت سر گذاشتن، وقتشه که یه سری تست و بازرسی نهایی انجام بشه و بعد با یه بسته‌بندی شیک و مجلسی راهی خونه‌های جدیدشون (پروژه‌های مختلف) بشن!

مراحل این مرحله:

1. تست و بازرسی: توی این مرحله، لوله‌ها از نظر کیفیت، ضخامت، ابعاد و صحت مراحل تولید به دقت بررسی می‌شن.  هر لوله که ایراد یا نقصی داشته باشه، از رده خارج می‌شه و به دست مشتری نمی‌رسه.
2. بسته‌بندی: لوله‌های سالم و باکیفیت، با توجه به سایز و ابعادشون، توی بسته‌بندی‌های مناسب و ایمن قرار می‌گیرن تا توی حمل و نقل آسیبی نبینن.

 

روش‌های دیگه تولید لوله‌های مانیسمان:

به جز روش اکستروژن که در متن‌های قبلی توضیح داده شد، روش‌های دیگه‌ای هم برای تولید لوله‌های مانیسمان وجود داره که یه جورایی میشه گفت سفرهای دیگه‌ای هستن که لوله‌ها می‌تونن طی کنن تا به مقصد نهایی برسن.

• ریخته‌گری گریز از مرکز:  توی این روش، فلز مذاب با سرعت زیاد داخل یه قالب می‌ریزه و به شکل یه لوله درمیاد.
• ریخته‌گری پاششی:  توی این روش، فلز مذاب به صورت پاشیده شده روی یه هسته می‌شینه و بعد از سرد شدن، یه لوله بدون درز تشکیل می‌شه.

حالا دیگه با تمام مراحل تولید لوله‌های مانیسمان و روش‌های مختلف تولیدش آشنا شدیم.

 

مزایای اکستروژن:

• تولید لوله‌های بدون درز : این روش لوله‌هایی تولید می‌کنه که هیچ درزی ندارن و به همین خاطر خیلی مقاوم‌تر هستن.
• دقت بالا: ا کستروژن می‌تونه لوله‌هایی با ضخامت و ابعاد دقیق تولید کنه.
• تنوع بالا : با استفاده از قالب‌های مختلف، می‌تونه لوله‌هایی با سایز و شکل‌های مختلف تولید کرد.

کاربرد اکستروژن:

اکستروژن فقط برای تولید لوله‌های مانیسمان استفاده نمی‌شه . از این روش برای تولید قطعات مختلف فلزی مثل پروفیل، میل‌گرد و ... هم استفاده می‌شه.

حالا دیگه می‌دونید که لوله‌های مانیسمان چطور با یه سفر هیجان‌انگیز به دنیای اکستروژن، متولد می‌شن.

 

 

امیدوارم این اطلاعات مفید بوده باشد!